Kades en Bruggen

Crisow
Amsterdam, 11 april 2022

Ruim 1,5 jaar geleden werden wij benaderd door Bureau vervanging kades en bruggen met de vraag of wij geïnteresseerd zouden zijn in het vrijkomende hout van de brug over de Keizersgracht in de Vijzelstraat. 

Brug 41 die bekend staat als de Johanna Borskibrug stond al op de kaart in 1688 maar de eerste brug werd pas in 1721 gebouwd. In 1882 werd de brug verlaagd om geschikt te worden voor het toenemende verkeer en in 1911 om dezelfde reden nog eens verbreed. Bij deze laatste aanpassing werd er een extra fundering geplaatst voor de oude. 

Hout dat honderden jaren onder water heeft gestaan

Het vrijkomende hout betreft het hout van de heipalen, de kespen, dat is een dwarsbalk die de koppen van de heipalen verbindt en het dek dat daar op ligt. Op het dek werden de brughoofden gemetseld.

Alhoewel het verwerken van sloophout niet direct tot onze kernactiviteiten behoort, Stadshout is vooral gericht op het hout van gerooide bomen, konden we de verleiding toch niet weerstaan omdat onze nieuwsgierigheid te groot was naar dit hout wat honderden jaren onder water gestaan heeft.

Nadat alle onderdelen door de TU-Delft gecategoriseerd en onderzocht waren werden de palen, kespen en dekdelen op onze zagerij geleverd en zijn door ons netjes gestapeld om te kunnen drogen.

Wat meteen al opviel was hoe goed de kwaliteit van dit hout nog was, spar, grenen en eiken. Aan de buitenzijde wel licht vergaan maar al na 1cm was het hout nog fris en gezond.

Directe verbondenheid met de timmerlieden uit vorige eeuwen

Hierop volgde een opdracht om voor het bezoekerscentrum een grote leestafel te maken van dit hout. Het ontwerp was snel gemaakt, een vereenvoudigde weergave van de opbouw van de brugfundering zou het worden, maar voordat we daaraan konden beginnen moest het hout eerst goed droog zijn. Dat heeft bijna anderhalf jaar geduurd wat relatief snel is en te danken aan de eeuwige wind en de warme zomers die we in de polder van de Ronde Hoep hebben.

Wat het project voor ons zo speciaal maakte was de directe verbondenheid die wij met de timmerlieden uit vorige eeuwen konden voelen. De merktekens op de kespen, de wijze van bevestigen de handgesmede spijkers en houten nagels. Begin 18e eeuw werden de kespen nog met houten nagels op de paalkoppen vastgezet, in de 19e eeuw was dit een echte pen gat verbinding.

Ook werd een stukje houtgeschiedenis zichtbaar aan de vlottekens die wij op de heipalen aantroffen. Vanaf het moment dat de eerste houtzaagmolens in Amsterdam verschenen werd het hout geïmporteerd uit Duitsland en kwam met reusachtige vlotten waar soms tot 100 man op meevoeren afgezakt over de Rijn. Voor die tijd toen de houtproductie nog gedomineerd werd door het Handhoutzagersgilde kwam vrijwel alle hout voorgezaagd met schepen over de Oostzee uit de Baltische staten.

Bij de tafel hebben we vooral gebruik gemaakt van de oudste delen die we met epoxy-injecteer hebben verhard zodat de originele huid van het hout niet meer zo kwetsbaar is. De bovenkant van de tafel hebben wij vlak geschaafd, waardoor het blanke hout weer zichtbaar is, en afgewerkt met Monocoat 2K. Een hardwaxolie die de schoonheid van dit eeuwenoude hout in volle glorie aan het daglicht brengt.

We zijn best een beetje trots op het resultaat.

Copyright © 2021 Stadshout B.V.M All Rights Reserved

Openingstijden:
donderdag t/m zaterdag 11am-5pm
(zondag t/m woensdag gesloten; afspraak mogelijk

Telefoon: 020 – 6759063
Email: post@stadshout.nu

Adres Stadshout Winkel:
Van Woustraat 70
1073 LN Amsterdam